Kinderarmoede
Een armoedecirkel die we samen doorbreken
WAT IS KINDERARMOEDE?
Meer dan alleen een lege brooddoos
Een huis waarin je liever niet woont. Altijd weer afgedragen kledij. Geen geld voor leuke hobby’s of uitstapjes. Opzien tegen de vakantie, want dan sta je er alleen voor. Honger, vermoeidheid, groei- en leerachterstand.
Je wenst het geen enkel kind toe. Alleen is dat nog niet het ergste. Wie opgroeit in armoede, hoort er ook niet bij. Voelt zich uitgesloten. Afgewezen. Kansloos.
Armoede is een andere wereld. Een wereld van onzekerheid waar je niet zomaar uitgeraakt. Een kind in armoede ervaart knagende stress, dagelijkse schaamte en voortdurende boosheid.
Het merkt elke dag opnieuw wat het betekent om niet vooruit te komen. Dat pakken we met Kinderarmoedestichting Pelicano structureel aan. Daarvoor vertrekken we van onze zes pijlers: gezonde voeding; aangepaste kledij; (para)medische zorg; sport, cultuur en vrije tijd; ondersteuning voor onderwijs; persoonlijke hygiëne. We ondersteunen Pelicanokinderen bovendien tot ze een diploma behalen of hun opleiding voltooid hebben.
107.000
kinderen leven in schrijnende armoede. Vandaag. In ons eigen, welvarende land.
EEN COMPLEX VERHAAL.
Veel oorzaken
voor één groot probleem
Je kiest niet waar je wieg staat. Zijn je ouders arm? Dan word jij dat later waarschijnlijk ook. Wanneer je op de wereld komt, heb je geen idee van hoe complex jouw levensverhaal wordt. Je weet alleen dat ook jij een happy end wilt.
De samenleving
Stel je voor dat jij werd geboren in armoede. Dan had je als kind op veel zaken geen vat. Je wist alleen dat jouw mama en papa geen geld hadden. Je had het gevoel dat je van andere mensen niet veel hulp moest verwachten. En dat je ouders moeilijk of geen werk vonden: wat kon jij daar nu aan doen?
Huisvesting
Kinderen in armoede wonen vaak in een overbevolkte buurt. Daar zitten ze met veel mensen opeengepakt in een kleine woning. Vocht, slechte isolatie en gebrekkige verwarming. Kinderen in armoede worden daardoor op de koop toe sneller ziek.
Gezinssituatie
Kinderen in armoede groeien vaak op in éénoudergezinnen. Meestal is het de moeder die er de boel moet beredderen. De ouders hebben soms geen opleiding voltooid. Daardoor hebben ze vaker een laag inkomen en ook een onzekere baan. En kinderen met een migratieachtergrond? Ook zij zijn extra kwetsbaar, net als kinderen uit grote of nieuw samengestelde gezinnen.
63.280
warme maaltijden sinds begin 2024
17.500
jaren engagement in de komende tien jaar voor Pelicanokinderen
15.820
dagen dat Pelicanokinderen in 2023 niét uitgesloten werden van schooluitstappen
5.856
gesprekken tussen onze zorgpartners en kinderen in armoede in 2023.
750
zorgpartners die aanvraagdossiers indienen en zich blijvend engageren voor de opvolging van Pelicanokinderen
Een zorgeloze toekomst voor elk kind
Kwalitatieve huisvesting, degelijk onderwijs, een goeie gezondheid …: ze zouden vanzelfsprekend moeten zijn. Alleen is dat niet het geval. Niet voor iedereen. Ook niet in ons welvarend land.
De gevolgen van armoede zijn een zware last om te dragen, zeker op de schouders van vaak nog jonge kinderen.
Een bezoek aan de tandarts is niet goedkoop. Een (groot) deel wordt wel terugbetaald, maar vaak moeten ouders dat geld eerst voorschieten. Dat kunnen ze niet. Van dure orthodontie is al helemaal geen sprake. Resultaat: kinderen in armoede hebben vaker een slecht gebit.
Ouders die krap bij kas zitten, gaan besparen. Op van alles. Op gezonde voeding, op een bezoek aan de dokter. Een gebrek aan frisse lucht, schimmel op de muur, vocht in huis, oude loden buizen en asbest onder het dak … Geen wonder dat een kind in armoede vaker en langer ziek is dan andere kinderen.
Een onfris bed. Geen ontbijt. Maaltijden die niet altijd even voedzaam zijn. Tel daar de dagelijkse beslommeringen bij die armoede met zich meebrengt: kan het anders dan dat deze kinderen zich heel vaak moe en uitgeput voelen?
Voor kinderen in armoede is het leven vooral overleven. Thuis maakt iedereen zich zorgen over hoe ze de eindjes aan elkaar gaan knopen. Dat merken ook de kinderen. Dat voelen ze. Die stress kruipt ook onder hun vel. Veel reden om te lachen is er niet. Ze voelen zich rusteloos, lusteloos en boos.
Al van in de baarmoeder loopt een kind in armoede achterstand op. Alleen nog maar de stress die de moeder voelde, heeft invloed gehad op zijn ontwikkeling. Op zijn hartritme, op zijn hersens, zelfs op zijn darmflora. Vaak komen daar onveilige leefomstandigheden bovenop. Het kan zich onmogelijk ontwikkelen zoals zijn leeftijdsgenootjes.
Een kind in armoede komt wel vaker te laat op school. Het geraakt daar immers niet altijd even gemakkelijk: een fiets heeft het niet, en de bus is te duur. Op een lege maag kan het zich niet goed concentreren, en bovendien heeft zo’n kind andere zorgen aan zijn hoofd. ‘Hoe moet ik die huistaak nu maken op de computer die we niet hebben’, bijvoorbeeld. Terwijl andere kinderen verlangen naar de vakantie, vraagt het zich af of het later ooit iets zal worden om trots op te zijn.
Buiten spelen, naar de jeugdbeweging gaan, lid zijn van een sportclub, gamen op de computer … Voor andere kinderen zijn het de normaalste zaken van de wereld. Niet voor kinderen in armoede. Hun kindertijd is één groot tekort. Een tekort aan alles wat van hun jeugd de beste tijd van hun leven zou moeten maken.
Kinderen die in armoede leven, hebben het gevoel dat het op hun voorhoofd staat geschreven: ‘ik ben arm’. Ook al zijn ze te beschaamd om het aan iemand te vertellen, iedereen ziet het. Iedereen weet het. Hun haar is vaak niet gewassen, hun kleren ruiken niet altijd even fris. Hun boekentas heeft zijn beste tijd gehad, en ze durven geen vriendjes mee naar huis te vragen. Andere kinderen mijden hen. Ze zijn vaak alleen.
ENKELE CIJFERS.
1 euro brengt er 7 op
Eén euro investeren in de strijd tegen kinderarmoede, levert op lange termijn tussen de vijf en negen euro op. Welke andere investering biedt je zo’n opbrengst?
Dat alles blijkt uit een studie die Vlerick Business School in 2020 uitvoerde in opdracht van Kinderarmoedestichting Pelicano. Investeren in kinderarmoedebestrijding loont dus twee keer: voor het kind in kwestie én voor ons allen als samenleving.
Grafiek cijfers kinderen in armoede
Het percentage kinderen dat in België naar schatting risico loopt op armoede of ernstige sociale en materiële deprivatie daalt, maar slechts heel traag. Te traag.
(Bron: Statbel / EU-SILC)
10
Dat is het gemiddeld aantal jaar dat we een Pelicanokind ondersteunen. We doen dat tot het een diploma heeft gehaald of opleiding heeft afgerond. Bij Kinderarmoedestichting Pelicano is dus geen sprake van eenmalige cadeaus of kleine bedragen. Alleen ondersteuning op lange termijn biedt echte kansen op succes.
13,2%
van onze kinderen leeft
in armoede.
Dat zijn er 307.600.
4,6%
van onze kinderen kampt met
ernstige materiële en sociale
deprivatie. Dat zijn er 107.000.
“Armoede is meer dan een kwestie van gebrek aan middelen. Het is een gebrek aan kansen. Laten we de armoedecirkel doorbreken en onze ogen openen voor de realiteit van kinderarmoede. Zo bouwen samen aan een toekomst waarin elk kind de kans krijgt om te floreren.”
PETER BALS – VOORZITTER DIRECTIECOMITÉ.
“Mira en Emma stalen een badpak om mee te kunnen met de zwemles”
Het zal je maar overkomen: als ouder word je opgebeld omdat je dochters geprobeerd hebben van enkele badpakken te stelen.
“Marko had nog nooit een warme maaltijd gekregen”
Marko was 7 toen we hem opmerkten. Hij droeg bijna altijd dezelfde kleren. Elke dag kwam hij naar school met één boterham in zijn brooddoos. Een warme maaltijd had hij nog nooit gekregen...
“Catho had al drie dagen niet meer gegeten”
Het is eind maart 2023. Zorgpartner Koen hoort kleine Catho toegeven dat ze al drie dagen niet meer gegeten heeft. Daar hebben ze thuis momenteel blijkbaar geen geld voor...
“De klasgenootjes van Frieke wilden niet meer naast haar zitten”
Op een dag vraagt juf Anje aan de ouders van Frieke of het oké is dat ze haar op school laten douchen en van andere kledij voorzien. Door de indringende geur van onder andere sigaretten...
“Liam had zoveel honger dat hij de kruimels van de tafel at”
Juf Els merkte al snel tijdens het eerste trimester op dat Liam (8 jaar) heel hongerig toekwam op school. In zijn brooddoosje zat niet veel: een paar boterhammetjes met wat...
